eu99 Những người truyền cảm hứng STEM cho trẻ em Báo Pháp luật Việt Nam điện tử

Đăng ngày: 04 03, 2025

Online Games eu99

Cô giáo người Mông “gieo hạt mầm” STEM ở vùng cao

Ở vùng núi cao nguyên đá Hà Giang, nơi điều kiện dạy và học còn nhiều khó khăn, cô Vàng Thị Dính - một giáo viên người Mông tại Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú Trung học cơ sở và Trung học phổ thông huyện Đồng Văn - vẫn kiên trì theo đuổi ước mơ mang lại phương pháp giáo dục tiên tiến cho học sinh dân tộc thiểu số. Với cô, STEM không chỉ là một phương pháp giảng dạy mới, mà còn là cánh cửa mở ra tương lai tươi sáng cho các em. Câu chuyện này đã truyền cảm hứng đến rất nhiều bạn trẻ với đam mê theo đuổi khoa học công nghệ.

Cô Dính tốt nghiệp ngành Toán - Tin của Trường Cao đẳng Sư phạm Hà Giang năm 2007. Cơ duyên đến với robot, STEM và trí tuệ nhân tạo bắt đầu năm 2023 là khi cô được cử tham gia cuộc thi giáo viên giỏi Robotics do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hà Giang tổ chức. Từ một người hoàn toàn xa lạ với STEM, robot, AI hay lập trình, thuật toán, cảm biến…, cô lao vào tìm hiểu, tự tra cứu tài liệu, xem các video hướng dẫn và thử nghiệm lắp ráp robot với tinh thần học hỏi, nỗ lực không ngừng. Kết quả, cô và đồng nghiệp đạt giải Ba với dự án Robot quản sinh - một sản phẩm có thể giám sát và báo hiệu tiếng ồn trong lớp học.

Thành công ban đầu đã thay đổi hoàn toàn cách nhìn của cô giáo vùng cao về giáo dục. Chẳng hạn như, tại sao không áp dụng STEM vào môn Toán để giúp học sinh dễ hiểu hơn. Điều truyền cảm hứng hơn nữa đến giới trẻ khắp nơi là cô Dính đã biến môn học Toán khô khan thành những trải nghiệm thực tế đầy thú vị. Ví dụ, khi dạy về lũy thừa, thay vì chỉ giảng lý thuyết, cô cho học sinh đếm hạt đậu - một nông sản quen thuộc, rồi nhân đôi số lượng sau mỗi lần đếm, giúp các em hiểu khái niệm một cách trực quan. Khi giảng về hình học không gian, cô sử dụng phần mềm mô phỏng 3D để học sinh có thể quan sát các hình khối từ nhiều góc độ khác nhau. Không chỉ dừng lại ở đó, cô còn khuyến khích học sinh tự lập trình robot để giải quyết các bài toán thực tế. Các em có thể điều khiển robot đo khoảng cách, tính toán vận tốc di chuyển, hay lập trình để robot vẽ hình trên mặt phẳng. Những hoạt động này không chỉ giúp học sinh hiểu Toán nhanh hơn, mà còn kích thích tư duy logic và sáng tạo.

Buổi lễ trao giải Cuộc thi ảnh “Câu chuyện về phụ nữ và trẻ em gái trong giáo dục STEM và chuyển đổi số.

Nhận thấy STEM có thể thay đổi tư duy và cách học của học sinh, cô Dính đã thúc đẩy việc thành lập Câu lạc bộ STEM và Robotics trong trường vào đầu năm học 2024 - 2025. Chỉ trong một thời gian ngắn, câu lạc bộ đã thu hút được 24 học sinh tham gia. Với sự hướng dẫn của cô, nhóm học sinh đầu tiên của trường đã tham gia Chung kết cuộc thi Việt Nam STEM, AI và Robotics 2024, giành giải Ba ở hạng mục Robot Vex VR.

Đây là minh chứng rõ ràng cho việc học sinh vùng cao hoàn toàn có thể tiếp cận và làm chủ công nghệ hiện đại nếu được tạo điều kiện. Dù việc đưa STEM vào giảng dạy tại vùng cao luôn đối mặt nhiều thách thức, từ thiếu thiết bị, tài liệu đến rào cản ngôn ngữ; nhưng chỉ cần nhiều giáo viên tâm huyết như cô Dính, với niềm tin mạnh mẽ vào quyết tâm của mình, luôn nỗ lực không từ bỏ, thì tri thức sẽ không còn bị giới hạn bởi địa lý hay hoàn cảnh. Những “hạt mầm” STEM không chỉ giúp học sinh vùng cao học tốt hơn, mà còn trao cho các em niềm tin, động lực và bản lĩnh để viết tiếp ước mơ, vươn xa đến những chân trời tri thức mới.

Phá vỡ rào cản bình đẳng giới trong giáo dục STEM

Giáo dục STEM không chỉ là trách nhiệm của nhà trường mà còn phải bắt đầu từ gia đình. “Để nuôi dạy một đứa trẻ, cần cả một ngôi làng”, chính từ những hạt nhân nhỏ như gia đình, một môi trường giáo dục tốt mới có thể được hình thành. TS. Dương Tuấn Hưng, Trưởng phòng Hóa môi trường, Viện Hóa học, Học viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam , chia sẻ góc nhìn về bình đẳng giới trong giáo dục STEM tại buổi lễ trao giải cuộc thi ảnh “Câu chuyện về phụ nữ và trẻ em gái trong giáo dục STEM và chuyển đổi số” do Liên minh Thúc đẩy Giáo dục STEM, Trung tâm Thúc đẩy giáo dục và Nâng cao năng lực Phụ nữ và Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Giáo dục STEM - Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức.

Theo ông Hưng, quá trình giáo dục cũng giống như trồng cây. “Nếu phụ nữ và trẻ em gái là những hạt mầm, thì môi trường sống chính là đất, nước, ánh sáng, không khí và dinh dưỡng. Một hạt mầm chỉ có thể phát triển tốt khi được nuôi dưỡng trong điều kiện đầy đủ và thuận lợi”. Là một người cha của hai bé gái, ông tin rằng rào cản đầu tiên đối với trẻ em gái đến từ chính gia đình. Nếu cha mẹ vẫn còn quan niệm rằng con gái không phù hợp với khoa học, công nghệ, thì những rào cản đó sẽ theo các em suốt đời. “Tôi và vợ rất chia sẻ trong quan điểm về nuôi dạy con cái. Tôi luôn suy nghĩ làm sao trong lúc nuôi dạy các con từ nhỏ có thể tạo môi trường cho các con phát triển và vượt qua được tất cả định kiến, rào cản về giới để phát triển được đầy đủ những năng lực cốt lõi; quyền tự quyết khi đến tuổi trưởng thành với tương lai của mình; cũng như được tìm hiểu về cơ hội, nghề nghiệp, đam mê trong cuộc sống để phát triển phù hợp với năng lực mình nhất”, TS. Hưng cho hay.

Quan điểm này cũng được TS. Tô Thị Mai Hương, Phó Trưởng Ban Nghiên cứu, Đổi mới và Chuyển giao Công nghệ, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội chia sẻ. Bà kể lại câu chuyện của chính mình, từ những ngày đọc những cuốn sách khoa học đầy cảm hứng đến hành trình trở thành một nhà khoa học. “Tôi luôn tin rằng khoa học không phải là thứ xa vời, mà chính là cách chúng ta hiểu và giải quyết những bài toán trong cuộc sống”, TS. Hương cho hay. Giáo dục STEM không chỉ dành cho những ai muốn trở thành nhà khoa học. Tri thức này dạy trẻ em tư duy logic, khả năng phân tích và quan trọng nhất là tinh thần khám phá. Những kỹ năng này có thể áp dụng ở bất cứ lĩnh vực nào, từ công nghệ, kinh doanh đến nghệ thuật. Giáo dục STEM không chỉ là câu chuyện của từng cá nhân, mà còn là “chìa khóa” để Việt Nam phát triển.

Bà Đậu Thúy Hà, Giám đốc Công ty Đào tạo Quản lý Trực tuyến OMT, cố vấn Công ty KidsEdu cũng chia sẻ niềm tin mãnh liệt rằng công nghệ là tương lai của đất nước. Bà nhấn mạnh, nếu muốn thay đổi giáo dục, chúng ta nên bắt đầu từ cấp mầm non - nơi những viên gạch đầu tiên của nhận thức và tư duy được hình thành.

Trẻ em được tiếp cận STEM từ cấp mầm non tại một số trường.

Theo bà Hà, giáo dục STEM cho trẻ không bao giờ là quá sớm. Singapore đã bắt đầu chiến lược “Smart Nation” từ năm 2012, và Việt Nam cũng không thể chậm trễ hơn nữa. Hiện có khoảng 500.000 giáo viên mầm non, trong đó hơn 99% là phụ nữ, đang chăm sóc và giáo dục hơn 5 triệu trẻ nhỏ. Bà Hà cho rằng, nếu chúng ta trao quyền, trang bị cho họ kiến thức về STEM cho các cô giáo mầm non, họ sẽ là những người lan tỏa và đưa STEM đến với trẻ em sớm nhất.

Như chia sẻ của cô giáo Tống Thị Mến - Trường Mầm non Kim Chung, Hà Nội: “Mình biết đến STEM như một cái duyên - một phương pháp giáo dục hiện đại và sáng tạo. Là một giáo viên mầm non, cũng là người thích tìm tòi cái mới, mình đã tiếp cận với phương pháp này với mục đích để thỏa mãn sự tò mò. Mới đầu mình nghĩ rằng chỉ có các bạn trai mới có sự tò mò và thích thú với những thứ mới hay đôi khi là chơi với những đồ chơi mới. Nhưng mình đã lầm, các bạn gái cũng có sự thích thú và sáng tạo không kém. Các con hòa mình vào những hoạt động trải nghiệm như đang được thỏa mãn sự tò mò của chính mình. Mình thấy được giá trị mà STEM mang lại. Nó không chỉ giúp cho người lớn định hướng đúng được cách giáo dục thông minh mà còn giúp cho các con có một sự phát triển toàn diện. Mình đã yêu STEM và muốn gắn bó với công việc này nhiều hơn”.

Tuy nhiên, bà Hà cũng chỉ ra những định kiến khiến việc triển khai STEM ở bậc mầm non chậm hơn so với các cấp học khác. “Nhiều người lo ngại về ảnh hưởng của công nghệ đến sự phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt là về thị lực, khả năng vận động, giao tiếp xã hội. Nhưng thay vì tránh né, chúng ta cần tìm ra cách hướng dẫn trẻ sử dụng công nghệ một cách đúng đắn từ đầu”, bà Hà cho hay.

Đỗ Trang